همکاری فائو و ایران برای بهبود ژنتیک قزلآلای رنگین کمان
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) با هماهنگی دولت ایران اقدام به تأمین مالی پروژه «بهبود ژنتیک ماهی قزلآلای رنگین کمان در ایران» کرده است. پروژهای که هدف آن ایجاد یک گونه بومی از قزلآلای رنگین کمان است.
به گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، این پروژه کمک های فنی و راهبردی لازم را در زمینه اجرای نظام مدیریت یکپارچه و پایدار برای به گزینی ماهی قزلآلای رنگین کمان، به ایران ارائه می دهد.
فائو در تازهترین گزارش سالانه خود همچنین درباره «وضعیت جهانی منابع ژنتیک آبزی» از تأثیرات مثبت کاربرد فناوریها و تکنیک های بهبود ژنتیک در آبزیپروری و افزایش تولید محصولات غذایی آبزی و ماهیان خبر داد.
بر اساس این گزارش، کاربرد گسترده، مناسب و درازمدت فناوری ها و تکنیک های بهبود ژنتیک در آبزیپروری و به طور خاص به گزینی آبزیان، بدون افزایش قابل توجه نهاده های مورد نیاز برای پرورش ماهیان، به رشد تولید محصولات غذایی دریایی و تأمین تقاضای فزاینده برای ماهیان و محصولات غذایی آبزی منجر میشود این در حالی است که آبزیپروی در مقایسه با زراعت و دامداری، از نظر مختصات و مسئله بهبود منابع ژنتیک با هدف تولید محصولات غذایی دچار تأخر است.
هرچند در این گزارش تأکید شده که همچنان فرصت کافی برای بهبود قابل توجه تولید پایدار در عرصه آبزیپروری از طریق مدیریت و توسعه راهبردی شماری از ۵۵۰ گونه آبزیانی که هم اکنون در آبزیپروری استفاده میشوند، وجود دارد.
آبزیپروری همچنان تا حد زیادی بر پرورش گونه های دریایی متکی است و ۴۵ درصد گونه های ماهیان پرورشی تفاوت اندکی با همتایان دریایی خود دارند.
در این گزارش بر امکان بالقوه تقویت تولید پایدار آبزیان از طریق بهبود ژنتیک منابع آبزی پرورشی تأکید شده است.
طبق اعلام فائو رشد جمعیت انسان بر کره خاکی طی دهه آتی موجب افزایش مصرف ماهیان با نرخ ۱.۲ درصد در سال شود. از سوی دیگر تخمین زده میشود که تولید ماهیان و محصولات غذایی آبزی در سال ۲۰۳۰ میلادی به بیش از ۲۰۰ میلیون تن برسد.
بهرهگیری از امکان بالقوه آبزیپروری
با توجه به اینکه میزان صید ماهیان دریایی در جهان در سطح ۹۰ تا ۹۵ میلیون تن در سال ثابت مانده است و نظر به اینکه حدود یک سوم ذخایر ماهیان دریایی بیش از حد مورد صید قرار گرفتهاند، جز کاهش ضایعات و بهبود مدیریت امکان دیگری برای افزایش تولید در آینده وجود ندارد. در نتیجه برای تأمین تقاضای فزاینده برای مصرف ماهیان لازم است تا حد زیادی به آبزیپروری روی آورد. در این شرایط، استفاده مسئولانه و پایدار از منابع ژنتیک آبزی نقشی حیاتی دارند.
شرایطی که فناوریهای متعددی برای بهبود منابع ژنتیک آبزی در دسترس هستند، فائو تمرکز بر برنامه های بهگزینی با طراحی مناسب و افق بلند مدت را توصیه میکند، برنامه هایی که میتوانند بهره وری گونه های آبزی را طی هر نسل تا ۱۰درصد افزایش دهند.
شمار زیادی از گونه های آبزی دریایی در معرض تهدید قرار دارند
بخش دیگری از گزارش جدید فائو درباره «وضعیت جهانی منابع ژنتیک آبزی» آمده است که گونه های ماهیان پرورشی همچنان دارای گونه های مشابه در محیط طبیعی هستند؛ و در شرایطی که بسیاری از این گونه ها در معرض تهدید قرار دارند، ضروری است که مسئله حفظ حفاظت آنها به صورت خاص در اولویت قرار بگیرد.
به گفته فائو، بیشترین گونه های ماهیان موجود در محیط طبیعی که در معرض کاهش شدید جمعیت قرار گرفتهاند شامل تاسماهی روسی، آزادماهی دانوب، فیل ماهی، آزادماهی اطلس و قزلآلای خالسرخ هستند.
فائو تأکید دارد که امنیت تغذیه به تنوع و سلامت سبد غذایی بستگی دارد که محصولات غذایی آبزی بخش مهمی از آن را تشکیل می دهند. در نتیجه لازم است که منابع ژنتیک آبزی در سیاست های مرتبط با تأمین امنیت غذایی و تغذیه در نظر گرفته شوند.