گیاه گل گاو زبان ، گیاه دارویی آرامبخش و مناسب برای درمان تنگی نفس ،تقویت حواس پنجگانه، درمان علائم سرماخوردگی است و خواص آنتی اکسیدانی دارد. از این گیاه به عنوان مکمل غذایی استفاده شده و جویدن برگ تازه آن برای درمان جوش های چرکی دهان مناسب است.

گل گاوزبان در دامنه کوه های البرز و در استان های اصفهان ، آذربایجان ، گیلان ، قزوین و در برخی از شهرهای دیگر نیز می روید و دهستان جنت رودبار شهرستان رامسر نیز یکی از مراکز مهم پرورش و تولید این گیاه در استان مازندران به حساب می آید.

براساس آمار مستند ، در دهستان جنت رودبار رامسر حدود ۱۴۰ هکتار مزارع به کشت گیاه دارویی گل و گاوزبان اختصاص دارد که در این حوزه دست کم ۷۰۰ بهره بردار در تولید این محصول فعالیت می کنند.

متوسط عملکرد در هر هکتار، طبق آمار مستند حدود ۳۵۰ کیلوگرم است .در مجموع از سطح ۱۴۰ هکتار به میزان بیش از ۴۰ تن گل گاوزبان در این منطقه تولید می شود و بنا به گفته مسئولان ذیربط مقادیری از این محصول که ارزش صادراتی دارد به دیگر کشورها صادر می شود.

این دهستان با ۵۹ پارچه آبادی و روستا از توابع بخش دالخانی رامسر و یکی از مناطق ییلاقی این شهرستان به شمار می رود و فاصله مرکز دهستان تا مرکز این شهرستان ۴۵ کیلومتر است که از سمت شمال به جنگل دالخانی، بخش جلگه ای و دهستان سخت سر و از سمت شرقی به دهستان گلیجان و دو هزار، از سمت جنوب به اشکور رامسر و از سوی غرب به مناطق جنگلی و مراتع دهستان جواهرده محدود می شود.

این منطقه از دیرباز به عنوان پایتخت و قطب تولید گل گاوزبان شهرت دارد. همه ساله در خرداد ماه بر اساس رویکرد دولت تدبیر و امید با هدف ایجاد نشاط اجتماعی ، رونق تولید و توسعه پایدار در روستای مرکز دهستان جنت رودبار رامسر جشنواره ملی گل گاوزبان با حضور جمعی از مسئولان کشوری ، استانی ، محلی و تولید کنندگان این گیاه دارویی برگزار می شود . این جشنواره در سال ۱۳۹۵ به ثبت ملی رسید و مسئولان دست اندرکار تاکنون موفق شدند ششمین جشنواره را در این منطقه برگزار کنند.

محدودیت های مالی ، کمبود و گرانی نهاده های کشاورزی ، پائین بودن قیمت و نیز جولان دلالان و واسطه ها ، آشنا نبودن به علم و فنون نوین کشاورزی ، ضعف نظارت ، نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی ، بالا بودن هزینه های تولید، کمبود نیروی انسانی ، برخوردار نبودن از تسهیلات کم بهره و ارزان قیمت و سخت گیری های بی مورد بانک ها در ارائه تسهیلات از عمده مشکلاتی است که تولید کنندگان گیاهان دارویی در رامسر مطرح کردند.

سابقه کشت گل گاوزبان در رامسر

یکی از تولید کنندگان گل گاوزبان روستای "زمان محله " دهستان جنت رودبار با اشاره به سابقه طولانی کشت گل گاوزبان در این منطقه ، گفت: قدمت فعالیت اهالی این روستا در کشت گل گاوزبان و حتی برداشت آن در ارتفاعات و دامنه کوه ها به پیش از انقلاب اسلامی برمی گردد تا جائی که غالب اهالی این روستا این محصول را پس از برداشت در مراکز دیگر استان ها از جمله قزوین و تهران می فروختند.

یدالله جنت فریدونی افزود : خیلی از زمین های کشاورزی که به صورت دیم به کشت گندم و جو اختصاص داشت سعی کردند به کشت گل گاوزبان اختصاص دهند ولی از یک دهه پیش به مرور با بروز مشکلاتی مانند مهیا نشدن زیرساخت ها و امکانات نظیر صنایع تبدیلی و تکمیلی ، روند پیچیده بروکراسی برای دریافت تسهیلات و نیز سخت گیری های بی مورد بانک ها در ارائه وام به تولیدکنندگان و بالا بودن هزینه های تولید انگیزه و رغبت برای تولید این محصول رو به کاهش گذاشت و بخشی از تولید کنندگان به شهرها مهاجرت کرده اند.
صادرات و برند سازی؛ حلقه مفقوده

یکی دیگر از تولید کننده گل گاوزبان در منطقه جنت رودبار هم که در زمینه جمع آوری ، خرید ، فروش و صادرات گل گاوزبان فعالیت دارد، گفت که اغلب تولید کنندگان این محصول به سبک و روش سنتی بدون آگاهی کار می کنند و دانسته های آن ها منطبق به علم و فنون کشاورزی نوین نیست.

خیرالله جنت صادقی افزود : نتیجه این کم توجهی ها آن شد که شاهد برداشت محصول درجه ۲ و ۳ گل گاوزبان در این منطقه باشیم و به رغم آنکه کار فرآوری ، بسته بندی و برند سازی نیز روی آن انجام می گیرد و به دیگر کشورها از جمله عراق ، پاکستان و روسیه صادر می شود متاسفانه مقادیری از این محصول به علت مشکلات بهداشتی برگشت داده شود.

وی گفت: در سال زراعی گذشته به مقدار چهار تن گل گاوزبان با همکاری صراف های مستقر در تهران به کشورهای روسیه و ترکیه صادر شد و ارز آوری خیلی خوبی هم به همراه داشت .

جنت صادقی با بیان آنکه از یک سال پیش اقدام به خریداری تجهیزات صنایع تبدیلی ، تکمیلی و ثبت شرکت تعاونی در روستای جنت رودبار کرده است ، افزود : هم اکنون در این مجموعه دست کم سه نفر به طور مستقیم و یکصد نفر نیز به شکل غیر مستقیم فعالیت دارند و طی این مدت سعی شد بسیاری از گیاهان دارویی دیگر مانند چای کوهی ، گزنه ، خلال مرکبات و گل و گاوزبان به صورت ارگانیک تهیه و به خارج صادر شود.

شناسایی ۳۰ گونه گیاهان دارویی در رامسر

یک کارشناس گیاهان دارویی در رامسر گفت: در روستاهای جنت رودبار و حتی اشکورات رامسر به علت شرائط خوب آب و هوایی و نیز خاک انواع گیاهان دارویی نظیر چای کوهی ، بهار نارنج و نعنا می روید و خوشبختانه تمام این نوع گیاهان در این منطقه شناسایی شده است.

شایان شاهمرادی افزود: این منطقه علاوه بر تولید گیاه گل گاوزبان ، ظرفیت تولید گیاهان دارویی دیگری با کیفیت بالا را دارد که قابل تجاری سازی است و تاکنون ۳۰ گونه آن مورد شناسایی قرار گرفته است.

وی بر ضرورت ایجاد صنایع تبدیلی برای افزایش میزان تولید و درامد خانواده های کشاورز تاکید کرد و گفت: بیشتر تولیدات کشاورزی این منطقه نظیر گل گاوزبان به صورت فله ای به مناطق دیگر کشور ارسال می شود که در صورت فراوری نه تنها برند سازی می شود بلکه به افزایش میزان درامد خانواده ها کمک می کند.

این کارشناس گیاهان دارویی به ثبت یک شرکت دارویی در شهرستان رامسر اشاره کرد و گفت : این شرکت با تاسیس کارگاه فراوری و بسته بندی انواع گیاهان دارویی ، تولیدات این منطقه را به صورت بسته بندی و فراوری شده به سایر نقاط کشور ارسال کند.

به گفته او ، در حال حاضر این واحد تولیدی از تجهیزات ضد عفونی محصولات گیاه دارویی بی بهره است و در نتیجه زمانی می تواند محصولات گیاهی منطقه را به کشورهای سوئیس ، آلمان و روسیه صادر کند دراای امکاناتی نظیر آزمایشگاه ، تجهیزات ضد عفونی و ... باشد.

این کارشناس گیاهان دارویی گفت: سال گذشته مقایری گل گاوزبان به کشورهای روسیه و عراق صادر شد که متاسفانه به علت مشاهده شدن موارد غیر بهداشتی مانند قارچ و باکتری در این محصول برگشت داده شد بنابراین برای پیشگیری از تکرار این مسائل باید واحد صنایع فرآوری ، تبدیلی و تکمیلی به پیشرفته ترین تجهیزات برخوردار باشد.

به گفته شاهمرادی ، برای خریداری امکاناتی نظیر دستگاه اسانس گیر ، تجهیزات آزمایشگاهی ، دستگاه عرق گیر و سایر موارد حدود ۲۰۰ میلیون تومان نیاز است .