اثر مثبت عصاره رزماری و میخک بر باکتری‌های مولد پوسیدگی دندان

 پوسیدگی دندان یکی از بیماری‌های مهم و هزینه ‌بر در دنیا محسوب می‌شود که علت اصلی آن تشکیل بیو فیلم توسط باکتری‌های مختلف است. با مطالعه تاثیر عصاره رزماری و میخک بر دو نوع از باکتری‌های عامل پوسیدگی دندان مشخص شد که عصاره خالص گیاه دارویی میخک به تنهایی اثر ضد باکتریایی قوی‌تری نسبت به گیاه رزماری دارد.

بیوفیلم‌ها یا زیست‌لایه‌های باکتریایی، تجمعات پیچیده میکروارگانیسمی هستند که به سطوح مختلف می‌چسبند و باعث بقای بیشتر باکتری‌ها می‌شوند. باکتری‌هایی که در دهان وجود دارند نیز می‌توانند با تشکیل بیوفیلم‌ها و پلاک‌های دندانی باعث پوسیدگی دندان‌ها شوند.

با توجه به شیوع بالای پوسیدگی‌های دندانی، استفاده از گونه‌های گیاهی برای بررسی اثرات ضدمیکروبی و تهیه دهانشویه‌های موثر بر پلاک دندانی مورد توجه قرار گرفته است. به همین دلیل پژوهشگران در مطالعه‌ای اثرات هم‌زمان دو گیاه دارویی رزماری و میخک را بر روی بیوفیلم حاصل از دو نوع باکتری بررسی کردند.

برای انجام این مطالعه از اندام هوایی گیاه رزماری و گل میخک استفاده شد، و پژوهشگران پس از انجام فرآیند عصاره‌گیری و اضافه کردن آن‌ها به محیط کشت باکتری‌های استرپتوکوکوس موتانس و استرپتوکوکوس سانگوئینیس، تاثیر آن‌ها را بر رشد و میزان تشکیل بیوفیلم این باکتری‌ها بررسی کردند. نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره خالص گیاه دارویی میخک به تنهایی اثر ضد باکتریایی قوی‌تری نسبت به گیاه رزماری دارد .

در این مطالعه مشخص شد که هرچه غلظت عصاره میخک بیشتر باشد، اثر ضد باکتریایی این گیاه بر روی دو باکتری بررسی شده، بیشتر و تقریبا مشابه دهانشویه تجاری «کلروهگزیدین» است.

نتایج این بررسی در خصوص تاثیر این عصاره‌های گیاهی بر تشکیل بیوفیلم باکتری‌ها نیز نشان داد که فقط غلظت‌های بالا (80 و 100 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر) عصاره میخک می‌تواند تشکیل بیوفیلم باکتری استرپتوکوکوس موتانس را متوقف کند و هیچ‌کدام از عصاره‌ها قادر به مهار تشکیل بیوفیلم در باکتری استرپتوکوکوس سانگوئینیس نشدند.

پژوهشگران در این مطالعه تنها تاثیر عصاره میخک و رزماری را بر دو سویه باکتری بررسی کردند و سایر باکتری‌های پاتوژن دهانی به دلیل هزینه‌بر بودن و عدم دسترسی به امکانات مورد نیاز بررسی نشدند.

در این مطالعه محمدرضا ابریشمی، پیمان آل‌شیخ، مریم سعادت خواجه و پرستو ضرغامی مقدم؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی و دیگر همکارانشان مشارکت داشتند. یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «اثر سینریستی عصاره‌های متانولی دو گیاه دارویی رزماری (Rosmarinus officinalis) و میخک (Eugenia caryophyllata) بر ساختار بیوفیلمی حاصل از باکتری‌های پاتوژن دهانی در مجله علوم پزشکی خراسان شمالی، منتشر شده است.