ایران در زمینه صادرات محصولات کشاورزی هرساله ارز قابل توجهی را نصیب کشور می‌کند.

لازم به ذکر است که حجم وسیعی از صادرات محصولات کشاورزی مربوط به محصولات آب بری است که در صدر آن می‌توان به صادرات هندوانه اشاره کرد که حجم قابل توجهی آب صرف تولید این محصول می‌شود.

در این بحران کم آبی که هرروز شاهد هشدار مسئولین در خصوص محدودیت‌ های استفاده از آن هستیم تولید و کشت محصولات آب بری، چون هندوانه خود می‌تواند تهدید جدی بر مصرف بیش از اندازه منابع آبی باشد.

در کنار آب بر بودن این محصول این نکته حائز اهمیت است که در برخی از شهر‌هایی که برای تامین آب شرب با سختی روبرو هستند چطور اجازه کشت محصولاتی همچون هندوانه داده می‌شود.

این درحالی است که تولید هر کیلو هندوانه به طور تقریبی به ۲۰۰ لیتر آب از زمان کشت تا برداشت نیاز دارد و با وجود صادرات بالای این محصول می‌توان گفت که هر سال چندین میلیون لیتر آب مجازی به دیگر نقاط جهان صادر می‌شود.

در این میان متوسط قیمت هندوانه در سطح شهر ازکیلویی ۳۰۰ تومان تا حدود هزار تومان متغیر است که در مقابل مقدار آب استفاده شده در تولید این محصول و زحمات کشاورز بسیار ناچیز است.

از طرفی با درنظر گرفتن حجم صادرات و رقم ریالی آن روشن می شود که هر کیلو هندوانه ازایران با قیمت حدودی ۶۰۰ تومان صادر می شود که در برابر آب مصرفی برای تولید آن رقم بسیار کمی است.

این نکته حائز اهمیت است با گسترش کشت این محصول در کشور تعادل بین عرضه و تقاضا با مشکلاتی روبرو می‌شود که در این میان برخی از کشاورزان حتی موفق به فروش محصول خود با این قیمت ناچیز هم نمی‌شوند که در نتیجه محصولشان خوراک دام می‌شود.

بررسی‌ های آمار گمرک در سال ۹۶ نشان می‌دهد که در این مدت بالغ بر ۷۸۰ هزار و ۷۳۲ تن هندوانه به کشور‌های مختلف جهان صادر شده است.

لازم به ذکر است که با صادرات این حجم هندوانه ۱۴۹ میلیون و ۷۴۸ هزار و ۹۷۵ دلار درآمد ارزی نصیب کشور شده است که بالغ بر ۴۹۶ میلیارد و ۶۳۱ میلیون و ۲۳۱ هزار و ۴۵۳ تومان در آمار گمرک به ثبت رسیده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که هندوانه به بیش از ۳۰ کشور جهان از جمله روسیه، اتریش، آلمان، انگلستان، سوئد، ترکیه، آذربایجان، ارمنستان، قطر، کویت، عراق و امارات متحده عربی صادر شده است.

در بین کشور‌های ذکر شده برخی از آن‌ها با در اختیار داشتن آب کافی و تکنولوژی‌های روز دنیا امکان کشت و برداشت هندوانه در حجم وسیع را دارند و می‌ توانند به بزرگترین صادر کننده این محصول آب بر تبدیل شوند.

از طرفی بسیاری از این کشور‌ها به این حقیقت رسیده اند که صادرات این محصول آب بر نوعی صادرات آب مجازی محسوب می‌شود که به ضرر منابع آبی آنهاست و وارد کردن آن مقرون به صرفه‌ است.

با این تفاسیر در کشوری که هنوز کشاورزی به صورت سنتی انجام می‌شود و در پی آن حجم وسیعی آب به هدر می‌رود کشت محصولات آب بری، چون هندوانه و صادرات آن در حجم وسیع هیچ توجیه اقتصادی ندارد از طرفی هزینه های تولید و آب مصرفی با رقم صادراتی آن جبران نمی شود.