با گشت و گذاری در بازار آجیل و خشکبار می توان از نزدیک افزایش قیمت های چند برابری نرخ ها را نسبت به سال گذشته مشاهده کرد که همین امر سبب شده اقشار متوسط و ضعیف جامعه که درآمد کمتر و بنیه مالی ضعیف تری نسبت به اقشار مرفه جامعه دارند ، امکان خرید انواع آجیل را که اصلی ترین تنقلات سفره های عید است را نداشته باشند.

البته از آنجا که بهره گیری از انواع آجیل و خشکبار در سفره های نوروزی از سنت های کهن ایرانیان است ، مردم تلاش می کنند تا سرحد امکان و حتی از آجیل های ارزانتر استفاده کنند.

به گفته برخی از تولیدکنندگان ، امسال به دلیل سرمازدگی ، وزش بادهای گرم و کمبود منابع آبی ، بخشی از باغات فندق و اراضی تولید هندوانه از بین رفت و همین امر باعث کاهش تولید فندق و تخمه هندوانه و در نتیجه افزایش نرخ این محصولات نسبت به دیگر آجیل ها شد.

برخی از کارشناسان صنایع غذایی می گویند با وجود سرانه بالای تولید آجیل در ایران نسبت به دیگر کشورها ، اما مصرف آجیل در ایران نسبت به دیگر کشورها از جمله آمریکا بسیار کمتر است ، برای مثال در حالی که امریکا بخش عمده آجیل تولیدی خود را به مصرف داخل می رساند ما بیشترین میزان صادرات آجیل را داریم.

یکی از مصرف کنندگان آجیل و خشکبار در خصوص اینکه آیا توان مالی خرید آجیل برای ایام نوروز را دارد یا خیر ، گفت: طی دو سال گذشته چندین بار قیمت انواع آجیل افزایش داشته ، ضمن آنکه از ابتدای سال جاری تاکنون هر بار برای خرید انواع خشکبار به آجیل فروشی های سطح شهر مراجعه کردم متوجه تداوم روند افزایشی قیمت ها شده و این رشدها به حدی بوده که برخی از انواع آن حتی نسبت به ابتدای سال جاری 30 تا 40 درصد گرانتر شده است.

مهرداد کزازی با بیان آنکه افزایش مستمر قیمت ها حاکی از عدم نظارت بر بازار آجیل از سوی دستگاه های مسئول است ، افزود: تفاوت قیمت ها تا حد زیاد و فروشگاه با فروشگاه متفاوت است که انگار بازار آجیل و خشکبار کشور به حال خود رها شده و قیمت ها به صورت دلخواه از سوی واحدهای عرضه کننده تعیین می شود.

وی ادامه داد: آجیل فروشان می گویند قیمت خشکبار برحسب کیفیت و تقاضا تعیین می شود اما تعدد قیمت های موجود خشکبار در بازار که بخش عمده آن در داخل کشور تولید و تامین می شود ، متناسب با کیفیت محصولات نیست و تنها تعداد محدودی آجیل فروشی دارای برند در سطح شهر تا حدودی برحسب کیفیت محصولات خود را عرضه می کنند.

مصطفی احمدی رئیس اتحادیه خشکبار تهران می گوید؛ آجیل و خشکبار دارای قیمت مصوب دولتی نیستند و برحسب عرضه و تقاضا دارای قیمت های شناور می باشند که ما براساس فاکتور کیفیت محصولات را در آجیل فروشی ها قیمت گذاری می کنیم.

وی معتقد است ، طبق قانون آجیل فروشان می توانند روی فاکتور خرید محصولات فرآوری شده 10 درصد سود لحاظ کنند ، ضمن آنکه امکان دریافت سود 10 درصدی روی فاکتور محصولات خام برای آنان نیز وجود دارد.

بنابراین عدم قیمت گذاری دولت ، نبود قیمت مصوب و کمبود نظارت بر عرضه خشکبار باعث هرج و مرج در بازار این محصولات شده به طوری که واحدهای عرضه کننده آن به دلخواه و به نام کیفیت های متفاوت روی این محصولات قیمت گذاری می کنند.

محمدحسن شمس فرد رئیس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار معتقد است: نرخ خشکبار داخلی به دلیل بالا بودن کیفیت گران تر از نرخ های صادراتی این محصولات است.

وی معتقد است؛ صادرات خشکبار تاثیری بر روند افزایش نرخ محصولات تولید داخل ندارد چرا که محصولاتی که دارای خواهان در خارج از کشور است به مراتب از آنچه در برخی آجیل فروشی های سطح کشور عرضه می شود ، بهتر نیست.

به گفته امیررضا ارزائی ممقانی رئیس اتحادیه خشکبار خراسان رضوی ، امسال محدودیت تولید در برخی اقلام همچون فندق و هندوانه موجب افزایش قیمت این دو محصول فراوری شده در بین خشکبارها شد به طوری که در سالجاری نرخ این محصولات در میان آجیل ها سه برابر نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.

وی عرضه و تقاضا را یکی از عوامل تاثیرگذار بر نرخ آجیل و خشکبار دانست و پیش بینی کرد: در روزهای پایانی سال به دلیل افزایش تقاضا و هجوم مردم برای خرید به طور مجدد نرخ خشکبار و آجیل افزایش خواهد یافت بنابراین بهتر است مردم سر فرصت آجیل مورد نیاز خود را برای شب عید و ایام نوروز خریداری کنند تا از افزایش مجدد این محصولات جلوگیری شود.

وی با بیان آنکه انحصار واردات برخی اقلام از دیگر عوامل تاثیرگذار بر افزایش نرخ آجیل در بازار است ، اظهار داشت: درحال حاضر برخی اقلام همچون بادام زمینی ، تخمه آفتابگردان ، تخمه کدو و بادام هندی توسط عده محدودی توسط افرادی خاص وارد کشور می شوند که این محصولات تا حد زیادی می توانند بر تعیین نرخ خشکبار در بازار تاثیر بگذارند.

وی درخصوص ادعای خود مبنی بر انحصاری بودن این چند قلم آجیل ، اضافه کرد: این افراد محصولات مذکور را با ارز مبادله ای وارد کرده و با نرخ های بالا به بازار عرضه می کنند.

به گفته ارزائی ممقانی ، تنها راهکار برون رفت از این مشکل در بازار خشکبار ، آزادسازی واردات و جلوگیری از انحصار است تا خشکبار وارداتی با نرخ های مناسب عرضه شود.

رئیس سابق اتحادیه کشوری آجیل و خشکبار می گوید؛ در حال حاضر به دلیل افزایش حدود 30 درصدی قیمت خشکبار و کاهش قدرت خرید مردم ، فروش آجیل در سطح کشور حدود 40 درصد نسبت به گذشته کاهش نشان می دهد به طوری که ادامه این روند به نفع آجیل فروشان نیز نخواهد بود.

وی اضافه کرد: اتحادیه و واحدهای آجیل فروشی به دنبال گرانی خشکبار نیستند چرا که به هر میزان قیمت خشکبار افزایش یابد توان خرید مردم نیز کاهش یافته و در نتیجهه سود آجیل فروشی ها کمتر شده اما در صورت فروش بالا با قیمت مناسب ، حاشیه سود آنها نیز بالا می رود.

وی ، قیمت هر کیلوگرم پسته درجه یک را بین 32 تا 50 هزار تومان ، مغز پسته را حدود 60 هزار تومان ، فندق بین 45 تا 48 هزار تومان ، فندق خارجی بین 38 تا 40 هزار تومان و مغز فندق 75 تا 80 هزار تومان ، بادام درختی بین 48 تا 55 هزار تومان ، بادام هندی 37 تا 44 هزار تومان ، مغز گردو بین 40 تا 60 هزار تومان ، تخمه ژاپنی بین 35 تا 40 هزار تومان ، نخودچی بین 4500 تا 8 هزار تومان در عمده فروشی ها به فروش می رسد.

به گفته وی ، همچنین نرخ هر کیلوگرم گردو کاغذی در عمده فروشی بین 35 تا 45 هزار تومان ، انجیر بین 25 تا 75 هزار تومان ، توت خشک 35 تا 45 هزار تومان ، خرمای خشک بین 4 هزار و 500 تا 5 هزار تومان در نوسان است.

وی تاکید کرد: قیمت هر کیلوگرم آجیل مخلوط درجه یک تا درجه سه را بین 24 تا 55 هزار تومان و آجیل چهار مغز مرغوب با قیمتی حدود 60 تا 70 هزار تومان در بازار مصرف قابل عرضه است.

وی اضافه کرد: تمام آجیل فروشی باید دارای اتیکت قیمت باشند و عرضه آجیل با قیمتی بیش از سود 10 تا 12 درصد به معنای گران فروشی است که در آن صورت با متخلفان برخورد قانونی خواهد شد.

به گزارش میدانی خبرنگار ایرنا ، طبق مشاهدات صورت گرفته قیمت هر کیلوگرم آجیل مخلوط درجه یک و چهار مغز مرغوب در سطح شهر تهران بین 70 تا 100 هزار تومان ، هر کیلوگرم آجیل مخلوط درجه سه بین 24 تا 60 هزار تومان ، پسته 49 تا 80 هزارتومان ، فندق 60 تا 70 هزار تومان ، بادام درختی 60 تا 75 هزار تومان ، بادام هندی 57 تا 65 هزار تومان ، تخمه ژاپنی 38 تا 45 هزار تومان ، تخمه کدو 27 تا 29 هزار تومان و نخودچی بین 5400 تا 9 هزار تومان عرضه می شود.

همچنین قیمت هر کیلوگرم مغز پسته بین 75 تا 100 هزار تومان ، مغز فندق 80 تا 90 هزار تومان و مغز گردو 60 تا 75 هزار تومان در واحدهای خرده فروشی به فروش می رسد.

براساس این گزارش ، دیگر اقلام خارج از آجیل شب عید نیز با قیمت هر کیلوگرم گرو کاغذی 30 تا 40 هزار تومان ، بادام زمینی 24 هزار و 500 تومان ، بادام کاغذی 39500 ، خرمای خشک درجه یک 26 هزار تومان ، توت خشک60 تا 75 هزار تومان ، مویز 20 تا 22 هزار تومان ، کشمش سبز 15 هزار تومان و انجیر 60 تا 85 هزار تومان ، تخمه آفتابگردان 12 تا 15 هزار تومان و برگه زردآلو 20 تا 25 هزار تومان در بازار به فروش می رسد.

بنابراین انتظار می رود دولت با تعیین نرخ مصوب و تشدید نظارت ها در ایام خاص به ویژه شب یلدا و ایام نوروز که مصرف خشکبار در کشور افزایش می یابد از هرج و مرج این بازار جلوگیری کند.