صنعت مواد غذایی یکی از مهم‌ ترین صنایع هر اقتصاد به‌ شمار می‌رود. در بسیاری از کشورهای دنیا صادرات محصولات غذایی توانسته ارزآوری بسیاری به همراه داشته باشد. در ایران نیز توجه به این موضوع می‌تواند وابستگی اقتصاد را از صادرات محصولات نفتی کاهش دهد. در همین زمینه دکتر مهدی کریمی‌ تفرشی، رئیس هیات‌ مدیره اتحادیه تعاونی‌ های توزیع و فروش محصولات غذایی و رئیس هیات‌ مدیره تعاونی تولید‌ کنندگان محصولات غذایی درخصوص جایگاه صنعت موادغذایی در اقتصاد کشور توضیح داد: صنایع غذایی در ایران نسبت به دیگر بخش‌ ها، صنعتی جدیدتر به‌ شمار می‌رود؛ به همین دلیل نیاز به حمایت‌های بیشتری دارد.

بر اساس آمارها هم‌ اکنون در ایران ۱۰۰ هزار تن محصولات کشاورزی تولید می‌شود، این در حالی است که صنایع غذایی در کشور متناسب با تولیدات کشاورزی رشد نداشته است.کریمی‌ تفرشی در ادامه اظهار کرد: بر اساس افق ۱۴۰۴ ایران باید تا ۹ سال آینده میزان تولید محصولات کشاورزی را به ۳۰۰ هزار تن برساند. در صورتی که ایران بتواند به این سطح از تولید دست یابد، باید برای صنایع تبدیلی و غذایی هم سیاست‌ گذاری مناسبی درنظر گرفته شود.

رئیس هیات‌ مدیره اتحادیه تعاونی‌ های توزیع و فروش محصولات غذایی در ادامه با اشاره به لزوم نوسازی ماشین‌آلات کارخانه‌ ها گفت: ماهیت صنایع غذایی ایران بر اشتغال‌ زایی استوار است. زمانی که کارخانه‌ ها ماشین‌ آلات قدیمی و نیروی کار بسیار در تولید محصولات صنایع غذایی استفاده می‌کنند، طبیعی است که تولید با افزایش قیمت نسبت به دیگر نقاط دنیا همراه باشد. در این حالت، در گام نخست مهم‌ ترین اقدامی که صاحبان صنایع غذایی باید پیش بگیرند، نوسازی ماشین‌ آلات و تجهیزات تولید است.

وی در ادامه به مقدار تقاضای بازار نسبت به تولید محصولات غذایی و واردات اشاره کرد و گفت: در ایران حدود ۵۰ میلیون هکتار زمین زراعی مناسب وجود دارد که ۲۰ میلیون هکتار از آن زیرکشت است که از این مقدار سالانه بیش از صد میلیون تن موادغذایی در کشور تولید می‌شود.کریمی‌ تفرشی افزود: در حال‌حاضر در تولید بیشتر محصولات استراتژیک در مسیر خودکفایی قرار داریم.

به‌ عنوان مثال، در زمینه تولید داخلی برنج و چای در شرایطی هستیم که نیاز داخل را برطرف می‌کند و نیازی به واردات نداریم.وی افزود: در حال‌حاضر با تولید ۸ میلیون و ۵۰ هزار تن چغندر قند در کشور و با احتساب شکر نیشکری، بیش از یک میلیون و ۹۲۰ هزار تن شکر که در کشور تولید شده نیازی به واردات این محصول در سال ۹۷ نداشته‌ایم.همچنین در زمینه تولید دانه‌ های روغنی با توجه به ظرفیت بالای تولید کلزا در کشور رسیدن به خودکفایی در این زمینه در سال‌های آینده دور از دسترس نیست. وی در ادامه درخصوص اثر افزایش نرخ ارز بر صنعت مواد غذایی نیز گفت: در اقتصاد ایران تولید به واردات کالاهای سرمایه‌ای، واسطه‌ای و مواد اولیه وابسته است. با درنظرگرفتن چنین شرایطی، تضعیف ارزش پول ملی، افزایش هزینه‌ های تولید، رکود و تعطیلی صنایع را در پی خواهد داشت.

این کارشناس صنعت غذایی در ادامه بیان کرد: افزایش هزینه‌‌ های تولید، کاهش حاشیه سود و کاهش توان رقابتی، کمبود سرمایه در گردش بنگاه‌ها، اختلال در سیستم خرید ها و معاملات اقتصادی از مهم‌ ترین اثرات نوسانات نرخ ارز در صنعت غذا به‌ شمار می‌رود. کریمی‌ تفرشی چشم‌انداز صادرات محصولات غذایی را نیز این‌ طور تشریح کرد: برای کاهش وابستگی اقتصاد ایران به صادرات نفت‌خام و چرخش به سمت اقتصاد چند محصولی، جهت‌ گیری سیاست‌ های صادراتی باید به سود کالاهایی تغییر یابد که ایران در آنها مزیت نسبی دارد.

وی افزود: پسته، زعفران، خشکبار و صنایع تبدیلی از جمله پتانسیل‌ های مثبت صادراتی کشور محسوب می‌شود که با برنامه‌ ریزی دقیق می‌توان از آنها به‌ عنوان اقلام صادراتی جایگزین نفت بهره‌ برداری کرد.رئیس هیات‌ مدیره اتحادیه تعاونی‌ های توزیع و فروش محصولات، در ادامه گفت: در شرایط کنونی صادرات بخش کشاورزی با چالش‌ های بسیاری مواجه است. یکی از بزرگ‌ترین این چالش‌ ها در سازمان تجارت‌جهانی (WTO) و در بحث یارانه‌ هایی است که به بخش کشاورزی در اروپا و آمریکا پرداخته می‌شود. هم‌اکنون این کشورها با این یارانه‌ ها عملا بازارهای جهانی را تحت‌سلطه خود در آورده‌اند.

وی همچنین تاکید کرد: از دیگر چالش‌ های موجود، عدم قدرت رقابت‌ پذیری بسیاری از محصولات ما از لحاظ کیفیت و تکنولوژی بسته‌ بندی، ماشین‌ آلات پیشرفته مورد استفاده و دانش به‌ کار رفته در تولید در مقایسه با برندهای قدرتمند بازارهای جهانی است. کریمی‌ تفرشی ثبات ارزی را برای فعالیت هر چه بهتر این صنعت مهم ارزیابی کرد و گفت: برای اینکه فعالان اقتصادی بتوانند نسبت به ورود به فضای کسب‌ وکار و انجام سرمایه‌ گذاری ترغیب شده و برای آن برنامه‌ ریزی کنند، ثبات ارزی یکی از مسائل مهم و تعیین‌ کننده است. به‌ علاوه عدم امکان پیش‌ بینی وضعیت ارزی نیز می‌تواند امنیت سرمایه‌ گذاران را تهدید کند. وی درخصوص چشم‌انداز صنعت غذایی اظهار کرد: در شرایط فعلی باید به نوعی از صنایع غذایی داخلی حمایت به‌ عمل آید تا این صنایع توان رقابت در بازارهای جهانی را داشته باشند.