خرمای ایرانی نیازمند تقویت بیشتر خاکها
ایران، یکی از بزرگ ترین تولید کنندگان خرما در جهان است اما بررسیها نشان میدهد که خاک نخلستانها بایستی برای حاصلخیزی، بیشتر مورد توجه قرار گیرد. محققان کشور بدین منظور از گوگرد و کودهای طبیعی استفاده کرده و نتایج مفیدی گرفتهاند.
کشور ایران با سطح زیر کشت حدود ۲۳۰ هزار هکتار و تولید بیش از یک میلیون تن، رتبه دوم تولید خرما را در جهان دارد. در کشور ما، خرما، ششمین محصول مهم باغی بوده و ازنظر تولید، حدود ۵.۵ درصد کل تولیدات باغبانی کشور را به خود اختصاص داده است. خاکهای اغلب مناطق ایران به ویژه نخلستان ها، جز خاک های آهکی محسوب شده و بالا بودن اسیدیته این نوع خاک ها، میتواند باعث عدم تحرک عناصر غذایی قابل جذب در خاک و درنتیجه کاهش جذب آنها توسط گیاه شود. بر همین اساس برای اصلاح چنین خاکهایی در نخلستانها، باید اقداماتی را انجام داد.
در این خصوص محققان میگویند که استفاده از موادی نظیر گوگرد، برخی باکتریهای خاکزی و همچنین کودهای طبیعی میتواند مفید باشد. مصرف گوگرد در خاک به عنوان یک ماده ارزانقیمت و فراوان به افزایش فرم محلول و قابل جذب عناصر غذایی در خاک کمک میکند. البته باید توجه داشت که در خاکهای آهکی به علت کمبود مواد آلی، فعالیت ریز جانداران مؤثر در مصرف گوگرد کاهش مییابد و تنها زمانی مصرف گوگرد در این نوع خاکها مؤثر است که توأم با کودهای آلی یا همراه با باکتری تیوباسیلوس مصرف شود.
این کار توسط محققانی از پژوهشکده خرما و میوههای گرمسیری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و در قالب یک پژوهش انجام شده است.
در این پژوهش حجت دیالمی، استادیار پژوهشی پژوهشکده خرما و میوههای گرمسیری و همکارش، تأثیر کاربرد گوگرد عنصری مخلوط با مایه تلقیح تیوباسیلوس به همراه کود دامی بر خصوصیات کمی و کیفی خرما را مورد بررسی قرار دادهاند. این تحقیق بر روی ۲۴ اصله نخل خرمای بارور «رقم برحی» به مدت دو سال در اهواز اجرا شده است.
بر اساس نتایج به دستآمده از این تحقیق، کاربرد تیمارهای کودی باعث افزایش عملکرد و خصوصیات کمی میوه خرما در مقایسه با درخت هایی میشود که برای آنها کودی به کار نرفته است و بهکارگیری گوگرد عنصری تلقیح شده با باکتری تیوباسیلوس و کود دامی ازنظر تأثیر بر عملکرد و خصوصیات کمی وضعیت مطلوبی را ایجاد میکند.
دیالمی و همکارش در این خصوص میگویند: «مصرف مخلوط گوگرد عنصری و مایه تلقیح تیوباسیلوس به همراه کود دامی نسبت به حالتی که کود دامی به تنهایی مصرف شود، تأثیر بیشتری در افزایش تولید و خصوصیات کمی میوه خرما دارد».
بر این اساس، کاربرد تیمارهای کودی، باعث بهبود تدریجی خصوصیات کیفی میوه شامل: اسیدیته، بریکس، قندهای کل و احیا کننده میوه نسبت به تیمار شاهد شده است.
مجریان این پژوهش میافزایند: «با توجه به آهکی و قلیایی بودن خاکهای ایران و لزوم کاهش قلیائیت در آنها، نتایج بررسی های ما نشان داد که استفاده از گوگرد به همراه باکتری تیوباسیلوس تأثیر خوبی بر کاهش قلیائیت خاک دارد و این تأثیر با افزایش حاصلخیزی خاک، ضمن افزایش عملکرد محصول، میتواند باعث کاهش مصرف کودهای شیمیایی شود».
نتایج علمی و فنی پژوهش فوق را مجله «آب و خاک» منتشر کرده است. این مجله در قالب دوماهنامه توسط دانشگاه فردوسی مشهد و به سردبیری دکتر امیر فتوت، استاد دانشکده کشاورزی این دانشگاه به چاپ میرسد.