سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، دولت ایران و کشاورزان محلی منطقه آذربایجان غربی برای اجرای طرحی که از اواخر جولای با هدف بهره‌وری آب و حفاظت از درآمد کشاورزان آغاز شده، همکاری می‌کنند.

این پروژه با هدف صرفه‌ جویی در مصرف آب در حوزه دریاچه ارومیه و همزمان بهبود معیشت کشاورزان، اخیراً مرحله جدیدی از مداخلات در سایت پایلوت را آغاز کرده است. در این بین، ابتکار فائو بر استفاده از رویکردهای نوین متمرکز است که به مشارکت مستقیم کشاورزان محلی منتهی می‌شود.

فائو معتقد است که برای اجرای بهتر مداخلات بهره‌وری آب، به برنامه‌ ریزی مشارکتی نقشه راه در کنار کشاورزان داوطلب در سایت پروژه نیاز است.

در این رابطه برای اجرای روش‌شناسی GAIN (حکمرانی، خود اتکایی، یکپارچه‌ سازی و نیاز محور) جلساتی با کشاورزان در سایت پایلوت برگزار می‌شود. روش‌ شناسی مذکور با این هدف طراحی شده تا محور را کشاورزان قرار داده و با برگزاری این کارگاه‌ها کشاورزان را قادر می‌سازد که درباره جزئیات این طرح به بحث و تبادل نظر بپردازند.

در این همکاری تمام گروه‌ها از کشاورزان گرفته تا دولت، پژوهش‌گران و بخش خصوصی مشارکت می‌کنند و در مقیاس پایلوت کشاورزان به شکل گروهی درباره تجارب، راه‌حل‌ها و اقدامات جایگزین به منظور مدیریت بهتر تصمیم‌گیری می‌کنند.

هدف از این اقدام بهبود مدیریت مصرف آب و در نهایت منعکس شدن نتایج آن در بهره‌وری آب به شکل ملموس در سطح منطقه‌ای و زیر حوضه است.

در مرحله آخر تدوین سناریو، مقامات محلی، کارشناسان، وزارتخانه‌ها و حتی بخش‌ های خصوصی مطلع شده و طرح‌های مداخلات برای ارائه به منظور اعتبار سنجی و اخذ حمایت دولت با آنها به اشتراک گذاشته شده می‌شود. بعلاوه، کارگاه GAIN که در دهستان بالانج برگزار می‌شود مکان مناسبی برای بهبود اقدامات کشاورزی تاب‌آور در برابر تغییرات اقلیمی است.

عزیز البحری، اقتصاددان ارشد فائو در دفتر منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه که مسئولیت مدیریت فنی پروژه فائو را نیز برعهده دارد درباره این فعالیت گفت: در این پروژه آشکار ساختن مزیت تعامل با کشاورزان و توصیف منافع مشترک مدیریت بهبود یافته آب و محصول در معیشت آنها و همچنین احیای توازن آبی با دریاچه ارومیه حیاتی است.

البحری تاکید کرد: این برنامه‌ریزی مشارکتی اقدامات محلی با کشاورزان اطمینان می‌یابد که راه‌حل‌های موجود در سطح مزرعه به خوبی درک شده، پذیرفته شده و مورد استقبال کشاورزان در اطراف حوزه آبریز دریاچه ارومیه قرار می‌گیرد. کشاورزان باید به عنوان بخشی از راه حل پایدار برای سلامت و ادامه حیات بلند مدت دریاچه ارومیه مشارکت کنند.

کامران زینال زاده، مدیر پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه نیز به این مسئله اشاره کرد که با توجه به اجرای برنامه‌ریزی مشارکتی اقدامات محلی با کشاورزان به منظور مصرف بهینه آب و حفظ معیشت کشاورزان در چارچوب برنامه احیای دریاچه ارومیه، پژوهشکده یک گروه از متخصصان دانشگاهی در تخصص‌های مهندسی آب در گرایش‌های آبیاری و منابع آب – هیدرولوژی، زراعت، باغبانی، ترویج کشاورزی و اقتصاد کشاورزی، تشکیل داده است.

مهمترین اقدام این پژوهشکده در ارتباط با طرح مذکور، یافتن ایده‌هایی برای بهبود مصرف آب کشاورزی در پایلوت با توجه به نظر کشاورزان و کارشناسان است.

سینا بشارت، استاد دانشگاه و تسهیلگر ارشد این فعالیت گفت: یکی از مشکلات اصلی در بخش کشاورزی عدم وجود سیستم جامع و یکپارچه در مدیریت جوامع کشاورزی است. برای ارائه این سیستم و موفقیت در آن قطعاً باید مشارکت کشاورزان محلی را جلب کرد.

در این طرح که در حال انجام است هدف اصلی همراه کردن کشاورزان در تدوین مشکلات و ارائه راه‌حل‌های عملیاتی می‌باشد که در نهایت با تأیید سیستم‌های دولتی شاهد نتایج آن در مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی خواهیم بود. در نهایت به نظر من قطعاً این پروژه با حضور فائو، دانشگاه، سازمان‌ها و کشاورزان می‌تواند یکی از پروژه‌های موفق با خروجی‌های عملیاتی مؤثر در کشور باشد.

فائو به عنوان نهاد پیشروی سازمان ملل در ترویج رویکردهای هوشمند به اقلیم در کشاورزی و مدیریت منابع طبیعی، از تلاش کشورهای عضو در زمینه تدوین و اجرای کشاورزی تاب‌آور دربرابر تغییرات اقلیمی حمایت می‌کند.