ایران یکی از کشورهای مهم تولید کننده مرکبات است و گیلان، پس از استان‌ های مازندران، فارس، هرمزگان و کرمان در جایگاه پنجم تولید این محصولات در کشور قرار دارد و شهرستان‌ های رودسر، لنگرود، املش، لاهیجان و تالش از مناطق عمده تولید مرکبات در گیلان هستند.

پرتقال، نارنگی، لیمو، گریپ فروت، دارابی، نارنج، بالنگ و کام کوات ازجمله گونه‌ های مرکبات این استان است.

مرکبات استان های ساحلی خزر با دلیل رطوبت هوا ، پوستی نازک دارند ولی مرکبات استان های جنوبی کشور، پوستی کلفت تر و مزه ای نسبتا، شیریت تر دارند.

هم اکنون استان گیلان دارای بیش از 11 هزار هکتار باغ مرکبات است که 6 / 3 درصد باغات کل کشور را شامل می شود. 87 درصد باغات مرکبات گیلان شامل انواع پرتقال های محلی و تامسون، پنج درصد نارنگی و هشت درصد شامل سایر محصولات از جمله نارنج، لیمو ، گریب فروت و بالنگ است. سالانه در نهالستان های گیلان 25 هزار اصله نهال مرکبات با شناسنامه تولید و به بازار عرضه می شود.

2 واحد فرآوری محصول نیز با ظرفیت 58 تن در سال، در شهرستان رودسر واقع در منتهی الیه شرق استان گیلان فعال است.

** استفاده از رنگ های غیرمجاز برای سلامت بدن مضر است

با نزدیک شدن به فصل عرضه مرکبات در بازار، برخی موضوعات همچون رنگ کردن این محصولات برای عرصه زودهنگام آنها مطرح و نگرانی هایی ایجاد می شود بویژه وقتی پای سلامت جامعه به میان آید و این روزها ، در فضای مجازی، مطالبی همچون سرطان زا بودن مرکبات رنگ شده مطرح می شود.

در همین زمینه کارشناس نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و داروی استان گیلان به ایرنا گفت: استفاده از رنگ های غیرمجاز و بیش از حد از رنگ های مجاز ، برای سلامت بدن مضر است.

سیده زینب صمدی با تصریح اینکه استفاده از رنگ برای هر محصول برای گمراهی مصرف کننده، غیرمجاز است، در توضیح ضررهای استفاده از رنگ های غیرمجاز اظهار داشت: استفاده از هر یک از رنگ ها ، سرطان زا بوده و مشکلاتی برای علائم گوارشی ایجاد می کند.

وی همچنین تغییر ماهیت در هر محصول باغی را غیرمجاز دانست و بیان کرد: نباید از رنگ ها به هر طریقی در محصولات باغی استفاده شود و معاونت غذا و دارو ، محصولات فرآوری و بسته بندی شده را مورد ارزیابی قرار می دهد و در صورت نداشتن مشکل، مجوزهای بهداشت، بهره برداری، مسئول فنی و ساخت را می دهد.

صمدی درباره استفاده از رنگ های مجاز برای برخی محصولات بیان کرد: رنگ های مورد استفاده ، رنگ های مجاز خوراکی هستند که همه موله های درمانی را طی کرده و برای بدن نیز مضر نیست.

** مردم مرکبات نارس نخرند

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان گفت: گروهی از دلالان با تبانی برخی سردخانه داران و فقط با هدف کسب سود، قبل از عرضه فصلی و انبوه مرکبات به بازار، باغداران را ترغیب به چینش آن به صورت نارس می کنند.

حبیب جهانساز با تصریح اینکه این نوع مرکبات نارس بوده، بی خاصیت و گاهی هم زیان آور هستند، افزود: این افراد میوه های کال و نارس را در سردخانه ها و انبارها تحت تاثیر گاز شیمیایی کاربیت یا اتلین قرار می دهند که پوست میوه را به صورت مصنوعی و غیرطبیعی زرد می کند و همین امر، باعث گول خوردن مصرف کنندگان می شود در حالیکه بخش خوردنی میوه ، ترش ، نارس و غیرقابل استفاده است.

وی ادامه داد: از طرفی ثابت شده که بکار بردن گاز کاربیت و اتلین برای این کار، سلامتی را به خطر می اندازد و در عین حال، مشخص نیست که این اقدام، دقیقاً در کجاها انجام می شود، میوه با چه غلظتی و به چه مدتی تحت تاثیر این گاز قرار می گیرد؟

به گفته جهانساز، اقدام کنندگان با این کار غلط به 2 هدف می رسند؛ اول اینکه چون بازار تشنه و منتظر ورود مرکبات است، از محل عرضه مرکبات نارس تقلبی، سود خوبی را به جیب می زنند و از طرفی این کار آنها باعث کاهش میزان ذخیره باغی میوه در فصل رسیدگی طبیعی می شود که دست آنها را برای دلالی باز می گذارد.

وی اضافه کرد: علاوه بر لزوم رسیدگی دستگاه های دولتی متولی به این موضوع، بهترین راه جلوگیری از سودجویی دلال ها و واسطه ها قبل از فصل رسیدن طبیعی مرکبات، افزایش سطح اطلاعات و آگاهی های عمومی مردم است.

جهانساز زمان طبیعی رسیدن مرکبات را با توجه به دمای هوا ، اول تا نیمه آذرماه عنوان کرد و گفت: مرکبات نارسی که هم اکنون در گیلان عرضه می شود، محصول سایر استانهاست.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان پیش بینی کرد در سال جاری بیش از 140 هزار تن انواع محصول مرکبات به ارزش اقتصادی حدود یک هزار و 430 میلیارد ریال در باغ های استان تولید و به بازار مصرف عرضه شود.

** نقش پررنگ دلال ها در مدیریت بازار مرکبات

یکی از سردخانه داران استان گیلان نیز منکر نقش مستقیم خود در رنگ آوری شیمیایی محصولات مرکبات پیش از فصل طبیعی شد و گفت: دلال ها و واسطه ها سردخانه های استان را اجاره می کنند ، آنها هستتند که زمان ورود میوه ، بازار را مدیریت می کنند و اگر بخواهند به روش های مصنوعی اقدام به رنگ آوری محصولات انباری خود می کنند.

وی که خواست نامی از او برده نشود، افزود: در نبود اخلاق و قانون های پیشگیرانه، تا زمانی که نقش دولت در خرید و توزیع مرکبات به بازارها کم رنگ باشد، میدان برای جولان دادن دلال ها باز است و هیچ کس نمی تواند آن را تغییر دهد.

وی خاطرنشان کرد: این دلال ها هستند که محصول باغدار را می خرد، سردخانه را اجاره و بنکداران میدان را تغذیه می کنند و بازار مصرف را نیز تحت مدیریت دارند، پس عامل تغییر این وضعیت کجاست؟

به گفته این سردخانه دار، در حال حاضر از چرخه تولید تا مصرف بیشترین سود را دلال ها می برند در حالیکه باغداران از کم ترین سود این چرخه برخوردارند.

یکی از باغداران مرکبات شرق استان گیلان نیز به ایرنا گفت: ناچار از فروش و پیش فروش محصولات خود به دلال ها هستیم و اگر این کار را نکنیم، چون حمایتی از تولید کنندگان صورت نمی گیرد، دچار مشکل می شویم.

حسین قاسمی ادامه داد: باغدار فرصت زیادی برای معطل کردن فروش محصولات خود ندارد ،حداکثر زمانی که می تواند برای معامله معطل کند، یک ماه تا 40 روز است (15 آبان تا اوایل دیماه) البته به این شرط که طی این مدت، اتفاق طبیعی خاصی مثل سرمای نابهنگام بروز نکند و محصولات آسیب نبیند.

وی یادآور شد: بعد از دی ماه، سرمای فصلی میوه های سر درختی را نابود می کند و بنابراین باغدار ناچار است در این مدت اندک، محصولات خود را بفروشد و در نبود حمایت، دلال ها هم به خوبی به این مسئله آگاهند و بیشترین سوء استفاده را انجام می دهند.