درکشورهای اتحادیه اروپا نزدیک به ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن روغن زیتون تولید می‌شود که کشور اسپانیا با تولید بیش از ۸۰۰ هزار تن مقام نخست را به خود اختصاص داده است. اسپانیا از دیگر کشورهای حوزه مدیترانه، سوریه و ترکیه روغن زیتون را به‌ صورت بالک خریداری و با بسته‌ بندی‌های شیک به نام خود به سایر کشورها صادر می‌کند. با وجود آنکه تنها حدود ۴ درصد روغن مصرفی مردم دنیا روغن زیتون است، اما حجم تجاری زیتون سالانه حدود ۳۰ میلیارد یورو برآورد شده است که رقم قابل‌ توجهی به‌ شمار می‌ رود.

اما در ایران شرایط نسبت به بسیاری از کشورهای دنیا متفاوت است. کشور ما درخصوص کشت زیتون همچنان در ابتدای راه است. با توجه به اینکه طرح طوبی (واگذاری اراضی شیب دار برای توسعه باغات) توسط جهاد کشاورزی از سال ۷۲ به مرحله اجرا درآمد، اما به علت توزیع غیرکارشناسی و غیرعلمی نهال، متاسفانه دولت نتوانست به اهدافی که در نظر داشت برسد. در ایران سالانه حدود ۴ هزار تن روغن زیتون استحصال می‌شود که این رقم در مقایسه با آمارهای جهانی بسیار ناچیز است.

آمارها نشان می‌ دهد هر ایرانی سالانه تنها ۲۰۰ گرم روغن زیتون مصرف می‌کند که نشان می‌ دهد کمتر از یک درصد از روغن مصرفی اختصاص به روغن زیتون دارد. برای واکاوی علل مصرف پایین روغن زیتون باید بسیاری از فاکتورها را مدنظر قرار داد. صنعت زیتون در ایران تحت‌ تاثیر تهدیدهای بسیاری قرار دارد که مانع از رشد و رونق آن شده است. بزرگ‌ترین تهدید در صنعت روغن زیتون در ایران تقلب در محصول تولیدی است. بسیاری از مصرف‌ کنندگان به دلیل تردید در خالص بودن روغن زیتون؛ از خرید آن خودداری می‌کنند و این موضوع آمار سرانه مصرف را تا حد قابل‌ توجهی پایین آورده است.

اما تهدید دیگر برای این صنعت درخصوص فرهنگ‌ سازی میان مصرف‌ کنندگان است. عدم فرهنگ‌ سازی و آگاهی مردم باعث شده است تا بسیاری از افراد از خواص بی‌ شمار این روغن بی‌ اطلاع باشند. از سوی دیگر، رشد قیمت تصاعدی این روغن در بازار نیز مزید بر علت شده است تا بسیاری از مردم توان خرید آن را نداشته باشند. افزایش قیمت این محصول موجب شده است شاهد عرضه روغن زیتون‌های بی‌ کیفیت و ناخالص به‌ خصوص روغن‌ زیتون پومیس (روغن حاصل از تفاله زیتون که با هگزان‌های سرطان‌زا استحصال می‌شود) با قیمت پایین‌ تر باشیم. در بحث تولیدروغن زیتون در کشور نیز مشکلات بسیاری وجود دارد.

مهم‌ ترین مساله کمبود میوه زیتون برای روغن‌ کشی است. سطح زیرکشت زیتون در ایران حدود ۹۰ هزار هکتار است که با در نظر گرفتن باغات با رده سالانه حدود ۸۵ هزار تن میوه زیتون تولید شده متاسفانه اکثر این میوه‌ها به سمت تولید کنسرو زیتون شور سوق داده می‌شود و مابقی یعنی حدود ۲۰ هزار تن میوه زیتون به روغن زیتون اختصاصی داده می‌شود که از این مقدار نزدیک به ۴ هزار تن روغن زیتون تولید می‌شود. درحالی‌ که در دنیا عکس این قضیه اتفاق می‌افتد یعنی از حدود ۲۰ میلیون تن میوه زیتون تولیدی در جهان ۹۰ درصد به سمت تولید روغن زیتون و مابقی به کنسرو زیتون تبدیل می‌شود.

اینجاست که دولت و جهاد کشاورزی باید وارد عمل شوند و با کمک به کارخانه‌های تولیدی در بخش روغن‌ کشی و کمک به باغداران برای تبدیل ارقام کنسروی به روغنی در یک بازه ۱۰ساله حداقل بخش قابل‌ توجهی از نیاز روغن زیتون مصرفی داخلی را برطرف کند. باید توجه داشت این اتفاق باید هرچه سریع‌تر رخ دهد زیرا از مجموع ۲۷ کارخانه روغن‌ کشی زیتون فقط تعداد انگشت‌ شماری در فصل برداشت زیتون به مدت ۲ تا ۳ ماه مشغول به فعالیت هستند.

از سوی دیگر، تامین مابقی روغن‌ زیتون مصرفی موردنیاز کارخانه‌ های بسته‌ بندی که باید از خارج تامین شود با وجود ۲۷درصد تعرفه گمرکی، مالیات و گران بودن نرخ ارز، بسیار سخت شده است. باعث تاسف است که دولت روغن زیتون را جزو کالاهای لوکس قرار داده است و هیچ‌گونه حمایت ارزی از آن نمی‌شود. این موضوع یکی از مهم‌ ترین دلایل گرانی روغن زیتون در بازار است. با مصرف روغن زیتون خالص فرابکر بدترین مشکلات گوارشی، چربی خون بالا و به‌ خصوص کبد چرب قابل درمان است و دولتمردان ما باید به این مساله با نگاه ویژه برخورد کنند زیرا خواص درمانی این روغن می‌تواند از واردات بسیاری از داروهای گران‌قیمت به کشور جلوگیری کند.

با تمام این تفاسیر و بیان چالش‌ ها، لازم است راهکارهایی مطرح شود که منجر به رونق این صنعت مهم غذایی در کشور شود. توجه به این نکته ضروری است که هر آنچه باعث بهره‌ وری و فروش بیشتر شود قطعا افزایش تولید و تجارت را به همراه دارد، به‌ خصوص زمانی که یک محصول با سلامت و طول عمر مردم رابطه داشته باشد، مصرف‌ کننده را جذب می‌کند. پس برای مصرف بیشتر باید سطح آگاهی اقشار مختلف جامعه را افزایش داد. همچنین آموزش و پرورش می‌تواند در کتاب‌های درسی رده‌ های مختلف سنی یک مبحث را به خصوصیات و ویژگی‌ های روغن زیتون خالص اختصاص دهد تا بچه‌ها در نوجوانی با بیماری کبدچرب و چربی‌ خون بالا روبه‌ رو نشوند.

پزشکان و متخصصان قلب و عروق و گوارش نیز می‌توانند در کنار داروهای شیمیایی، مصرف روغن زیتون خالص را به بیماران تجویز کنند. برخی رستوران‌ها می‌توانند از بهترین روغن زیتون برای طبخ غذا و سالاد استفاده کنند و با افتخار در منوی خود عبارت روغن زیتون فرابکر را بنویسند. البته باید در نظر داشت بزرگ‌ترین کمک را به این صنعت تولید کنندگان می‌توانند داشته باشند. اگر تولید‌ کنندگان روغن زیتون خالص تولید کنند و به‌دست مشتریان خود برسانند، می‌توانند رفته‌ رفته اعتماد از دست رفته مردم را بازیابند و این موضوع منتج به افزایش آمار سرانه مصرف در کشور می‌شود.