با تمام این وجود هشت شهرستان از مرکز ۱۰ فرمانداری استان در محاصره عرصه های بیابانی و کانون های فرسایش بادی قرار دارد که با تلاش مردمان سختکوش آن علاوه بر تولید انواع محصول از قبیل گندم، جو، ذرت، گردو، زردآلو،بادام درختی، زعفران ، گل گاوزبان و ... یکی از قطب های دامداری و دامپروی ایران در ناحیه مرکزی جمهوری اسلامی نیز است . روزانه بخشی از شیر و ماست ، مرغ ، تخم مرغ، گوشت قرمز ، ماهیان سردآبی و گرم آبی مازاد بر نیاز مردم یزد به استان های اصفهان، تهران، البزر، کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان عرضه می شود. با توجه به تبعات ناشی از خشکسالی در ۲ دهه گذشته، کاهش میزان بارندگی، تغییر سیکل دوره بارندگی خصوصا سال اخیر( بارش باران به جای برف در ارتفاعات)، ایجاد فروچاله ها ، برداشت‌ بی‌ رویه و غیراصولی آب و ادامه افت سطح آب‌های زیرزمینی در دشت های مختلف به ویژه دشت یزد- اردکان، کاشت محصولات پرآبخواه و آبیاری غرقابی دیگر به صرف نیست. با توجه به عرصه‌ های بیابانی برای تامین امنیت پایدار در سکونتگاه‌های روستایی، آبادی‌ها و مناطق عشایری، تنها راه کاهش مصرف آب به عنوان با ارزش ترین ماده حیاتی در مناطق بیابانی،کاهش سطح زیرکشت محصولات پرآبخواه ، توسعه آبیاری نوین ، حذف آبیاری غرقابی و افزایش توسعه کشت گیاهان کم آبخواه از جمله ضرورت های حوزه کشاورزی این استان بیابانی که در منطقه گرم و خشک کشور قرار دارد، است . تعدادی از مردم یزد خصوصا برخی مسوولان و شهرستان ها از این استان با عنوان منطقه کویری یاد می کنند، در حالیکه به گفته پروفسور پرویز کردوانی پدر کویرشناسی ایران در تعریف اصطلاح «کویر» و « بیابان» تفاوت اساسی وجود دارد. به اعتقاد او در کویر چیزی نمی روید، پدیده کویری در دل عرصه های بیابانی پیدا می شود، اما در بیابان برخی گیاهان متناسب با شرایط اقلیم منطقه می رویند و برخی جانوران هم در آن زندگی می کنند. لازم به ذکر است به علت بارش کم سبب شاهد نابرابری در توازن توسعه صنعتی و نیز استقرار جمعیت در مناطقی از استان هستیم که به گفته محمدعلی مکرمی مدیرکل ثبت احوال یزد جمعیت استان در حال حاضر یک میلیون و ۱۹۰ هزار نفر است که ۷۰۰ هزار نفر آنها معادل ۵۹ درصد در شهرستان یزد زندگی می کنند. این شهرستان، و همچنین شهرستان های مهریز، تفت، اشکذر، میبد و اردکان در منطقه ای که به دشت یزد -اردکان معروف است و تنها منابع آبی آن از ارتفاعات شیرکوه که مرتفع ترین قله آن ۴۰۷۵ متر از سطح دریای آزاد قرار دارد ، شاهد استقرار حدود یک میلیون نفر جمعیت است و بیش از ۶۰ درصد و به روایتی هم ۷۰درصد از سه هزار و ۶۰۰ واحد تولیدی و صنعتی استان در این دشت قرار دارند . به همین علت شاهد فشار روز افزون بر منابع محدود آب های شیرین استان هستیم و آب های شور و نیز لب شور استان با توان و تجربه مردم محلی و کارشناسان در بافق و اردکان تا حدودی شاهد بهره برداری برای پرورش ماهیان و کشت گیاهان مرتعی است. البته با شرایط کم آبی و ادامه خشکسالی، تغییر الگوی آبیاری سنتی و توسعه کشت گیاهان کم آبخواه با استفاده از روش های نوین علمی در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از بهره برداران و کشاورزان قرار گرفته است، اما ضرورت ادامه این کارها بیشتر به نظر می رسد . کشاورزان منطقه با تغییر الگوی کشت مثل توسعه گیاهان دارویی ، گلخانه ای ، پسته و زعفران و همچنین گرفتن تسهیلات بلاعوض برای اجرای آبیاری نوین باید همت بیشتری از خود نشان دهند. در این مورد از مجموع ۱۷۰ هزار هکتار زمین های قابل کشت استان هم اکنون به دلیل تداوم ۲ دهه پدیده خشکسالی و کاهش بارندگی ، ۱۱۴ هزار هکتار آن کشت می‌شود. از این میزان ۶۹ درصد مربوط به باغ‌ها و ۳۱ درصد مربوط به زمین‌ های زراعی است که ۷۰ هزار نفر کشاورز سختکوش این خطه بیابانی و کم آب در آن فعالیت دارند. از ۱۱۴هزار هکتار اراضی و باغ های زیرکشت ، شامل ۸۱ هزار هکتار باغی ، ۳۳ هکتار اراضی زراعی ، هزار و ۶۹۰ هکتار محصول گلخانه‌ای است، از مجموع زمین ها و باغ ها و گلخانه ها سالانه افزون بر یک میلیون و ۷۲۴ هزار تن انواع محصول تولید وعلاوه بر مصرف استان بخش عمده آن به دیگر استان ها و بخشی هم به خارج از کشور صادر می شود. استان یزد در تولید محصول روناس، گلخانه ای، پسته، زردآلو، انار و زعفران به ترتیب رتبه نخست، دوم، سوم، چهارم، پنجم و هفتم کشور را دارد . ۴۲ هزار تن محصول گلخانه ای یزد به خارج صادر ‌شد معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی یزد می‌گوید: با هدف توسعه کشت محصولات کم آبخواه و صرفه جویی در مصرف آب در سال زراعی ۹۹- ۹۸ مبلغ ۵۵۲ میلیارد ریال وام ارزان قیمت برای ایجاد ۴۶ هکتار گلخانه به کشاورزان پرداخت شد. محمدحسین ملانوری پیشتر به ایرنا گفته بود: در این مدت در سطح ۷۲ هکتار اراضی شهرستان های یزد و اشکذر ، طرح توسعه کشت گلخانه ای با مشارکت بخش خصوصی و با همکاری ۱۴۰ نفر از تولید کنندگان اجرا شده است. به گفته وی در این مدت متقاضیان احداث ۲۶ هکتار محصولات گلخانه ای بدون دریافت وام بانکی منابع مالی لازم را از محل سرمایه و اندوخته های شخصی خود تامین و پرداخت کردند. این مسوول بخش کشاورزی استان اضافه کرد: با اجرای طرح یادشده در سطح یادشده علاوه بر افزایش ۱۷ هزار تن محصول که بیشتر خیار سبز است ، زمینه اشتغال ۸۰۰ نفر فراهم شده است. معاون جهاد کشاورزی استان یادآور شد : هزار و ۶۹۰ هکتار اراضی استان به محصولات گلخانه‌ای اختصاص دارد که سالانه از این مقدار سطح زیرکشت ۴۸۵ هزار تن محصول تولید و روانه بازارهای داخلی و عمدتا خارجی می شود. ملانوری تصریح کرد: پارسال ۶۰ درصد معادل ۴۲ هزار تن محصول به بازارهای روسیه و عراق و حوزه خلیج‌ فارس صادر ‌شد . وی بابیان اینکه یزد از لحاظ تولید محصول گلخانه‌ای مقام دوم کشور را دارد، تصریح کرد: تاکنون در این بخش زمینه اشتغال ۱۶ هزار نفر فراهم شده است. ملانوری خاطرنشان کرد: تولید محصول در فضای باز هر هکتار ۳۰ تن و در گلخانه های معمولی ۳۰۰ تن و در گلخانه های جدید (N. f. t ) بالای ۶۰۰ تن است و در این زمینه مصرف آب برای کاشت محصول گلخانه‌ای نسبت به کاشت در فضای باز ۱۰ برابر کاهش دارد و علاوه بر آن اشتغال را به ۱۰ برابر افزایش می‌دهد. کشت ۲۸ گونه گیاهان دارویی در یزد همچنین مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی یزد با اشاره به افزایش ۲۰ درصد سطح زیرکشت گیاهان دارویی استان در سال جاری گفت: امسال از هزار و ۷۶۷ تن محصول از هزار و ۶۴۷ هکتار برداشت شد. اکبر شیخ علیشاهی افزود: افزایش سطح زیرکشت و توسعه گیاهان دارویی علاوه بر صرفه جویی در آب به ‌طور متوسط در هر هکتار برای کشاورزان ۱۵۰ میلیون ریال درآمدزایی دارد. وی با بیان اینکه پارسال از هزار و ۵۰۷ هکتار اراضی زیرکشت گیاهان دارویی هزار و ۶۱۷ تن محصول تولید شد، افزود: در حال حاضر ۲۸ گونه گیاهان دارویی در استان کشت می‌شود. وی عمده گیاهان دارویی تولیدی را زعفران ، آویشن ، نعناع فلفلی، خارمریم ، گل‌ گاوزبان، شاه‌ تره ، کاسنی ، خارشتر ، زیره سیاه و سبز ، آلوئه ورا، گل محمدی ، زرشک ، آنغوزه ،شیرین‌ بیان ذکر کرد.