تولید بطری های نانوکامپوزیتی برای افزایش ایمنی مواد غذایی در کشور
محققان دانشگاه تهران با تولید بطری هایی از جنس نانوکامپوزیت پلیمر/ رس ، امکان مهاجرت نانوذرات از این بطری ها را به محصولات غذایی مورد بررسی قرار دادند.
به گزارش ایرنا ، مهدی فرهودی فارغ التحصیل رشته علوم و مهندسی صنایع غذایی دانشگاه تهران و محقق این طرح اظهار داشت: تولیدکنندگان نوشیدنی ها ، سال هاست به دنبال مواد بسته بندی هستند که علاوه بر حفظ گاز CO2 برای مدت زمان طولانی ، مقاومت آن ها را در برابر فرایندهای حرارتی نظیر پاستوریزه کردن و یا پرکردن داغ بهبود دهد.
به گفته وی ، بهره گیری از بسته بندی های نانوکامپوزیتی ، به لحاظ خواص مکانیکی و حرارتی بهبودیافته می تواند به عنوان راه حلی نوین به کار رود.
فرهودی یادآور شد: از آنجا که ممکن است در طول دوره نگهداری ، نانوذرات به داخل ماده غذایی نفوذ کرده و در معرض تماس با مصرف کننده قرار گیرد ، بنابراین یکی از مسائل عمده این طرح پژوهشی بررسی احتمال مهاجرت نانوذرات از مواد بسته بندی به ماده غذایی بود.
این پژوهشگر با بیان اینکه هر فناوری جدید زمانی مورد قبول جامعه واقع می شود که اثرات آن بر روی سلامتی آزمایش و نتایج آن ارائه شده باشد ، اظهار داشت: با توجه به اینکه ترکیبات مهاجرت کننده شامل ترکیبات خود ماده بسته بندی و نانوذرات افزوده شده ، ممکن است از لحاظ زهرشناسی ترکیبات سمی بوده و برای سلامت مصرف کننده مضر باشند ، نتایج این تحقیق هم به لحاظ ایمنی و هم به لحاظ کیفی حائز اهمیت است.
وی تصریح کرد: بنابر مطالعات صورت گرفته در این پژوهش ، نانوذرات رس به کار رفته در ساخت بطری های نانوکامپوزیتی ، با گذشت زمان به درون محصولات غذایی وارد می شوند و افزایش غلظت نانوذرات در تولید بطری ، گذشت زمان و افزایش دما ، میزان ماده منتقل شده به ماده غذایی را افزایش می دهد با این حال ، با کنترل شرایط ساخت این بطری ها و ایجاد ساختارهای مناسب می توان از ورود نانوذرات به محصول غذایی جلوگیری کرد.
البته محققان دانشگاه تهران در ادامه کار خود به دنبال استفاده از نانوذرات مختلف و تغییر شرایط ساخت بطری هستند تا بتوان بطری های نانوکامپوزیتی با ایمنی بیشتر تولید کرد.
فرهودی اظهار امیدواری کرد با استفاده از روش به کار رفته در این طرح بتوان از ایمن بودن مواد بسته بندی نانوکامپوزیتی اطمینان حاصل کرد و پذیرش عمومی این فناوری را از دیدگاه مصرف کننده مواد غذایی گسترش داد.
وی با بیان اینکه عناصر کربن ، اکسیژن ، سیلیس و آلومینیوم مهم ترین اجزای موجود در ساختار نانوذرات رس اصلاح شده هستند ، در مورد مراحل انجام این تحقیق گفت: در این بررسی ، ابتدا بطری های نانوکامپوزیتی با استفاده از روش مخلوط کردن مذاب پلی اتیلن ترفتالات (PET) و نانوذرات رس تهیه شدند ، سپس ساختار نانوکامپوزیت به کمک دستگاه های پراش پرتو ایکس (XRD) و نیز میکروسکوپ نیروی اتمی (AFM) مشخصه یابی شد.
محقق این طرح افزود: همچنین جهت تعیین میزان مهاجرت عناصر سیلیس و آلومینیوم از بطری های نانوکامپوزیتی به محلول مدل غذایی اسید استیک از روش طیف سنجی پلاسمای جفت شده القایی (ICP) استفاده شد.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به نتایج TEM و AFM ، در ساخت این بطری ها دو ساختار لایه لایه و میان افزوده در نانوکامپوزیت های رسPET/ تشکیل می شود و به نظر می رسد شکل میان افزوده ، با افزایش برهم کنش بین سطح نانوذرات و زنجیرهای پلیمری ، منجر به کاهش مهاجرت نانوذرات به محلول در تماس با پلیمر می شود.
فرهودی اضافه کرد: در واقع این ساختار ، تحرک زنجیره های پلیمری و لایه های رس نزدیک به سطح مشترک پلیمر- رس را محدود می کند.
فرهودی یادآور شد: با توجه به کاربرد بطری های نانوکامپوزیتی در مواد بسته بندی ، نتایج این کار می تواند در صنایع بسیاری نظیر صنایع غذایی ، دارویی و شیمیایی قابل استفاده باشد.
نتایج این پژوهش که به همت مهدی فرهودی و با همکاری سید محمد موسوی ، رحمت ستوده قره باغ و زهرا امام جمعه از اعضای هیات علمی دانشگاه تهران و عبدالرسول ارومیه ای عضو هیات علمی پژوهشکده پلیمر و پتروشیمی ایران صورت گرفته ، در مجله Packaging Technology Science منتشر شده است.